Tài liệu trình bày các nội dung về: Dân cư và lao động; kinh tế - xã hội truyền thống và những ảnh hưởng của nó; phát triển kinh tế - xã hội miền núi - nhiệm vụ chiến lược cấp bách của đất nước.

Tài liệu trình bày những nội dung về kinh tế thị trường và sự phân hóa giàu - nghèo ở nước ta hiện nay: Kinh tế thị trường và sự phân tầng kinh tế - xã hội; quá trình chuyển đổi sang kinh tế thị trường và sự phân hóa giàu nghèo ở nước ta. Thực trạng kinh tế - xã hội và sự phân hóa giàu - nghèo ở các vùng dân tộc và miền núi phía bắc nước ta hiện nay.

Cuốn sách này là kết quả thu được từ các cuộc điều tra, điền dã dân tộc  học trong một số năm, kết hợp với các tài liệu thống kê dân số ở Trung  ương và các địa phương, mặt khác có sử dụng những tư liệu đã công bố trên các sách báo trong và ngoài nước từ trước tới nay.Tuy chưa thật đầy đủ nhưng qua hơn 200 trang viết của cuốn sách hi vọng cung cấp cho  bạn đọc bức tranh khái quát nhưng rất phongphú và đa dạng về các mặt:  Điều kiện tự nhiên, môi trường sinh thái, dân cư, dân số, kinh tế, xã hội,  vần hóa và mối quan hệ giữa các dân tộc miền núi  phía  Bắc Việt Nam.

Cuốn sách là một tài liệu có giá trị, bổ ích cho công tác tổ chức định canh định cư không những cho cộng đồng người H'Mông ở Chợ Đồn mà còn có thể ứng dụng cho các nhóm dân tộc ít người khác ở nước ta.

Cuốn sách khẳng định lại những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc Việt nam, đồng thời để từ đấy cũng hướng tới việc xem xét sự biến đổi và vận động của những truyền thống đó trong giai đoạn hiện nay.

Cuốn sách được trình bày dưới dạng chuyên đề, bắt đầu từ những vấn đề chung, kết thúc bằng những vấn đề chuyên sâu về hai dân tộc Mông, Dao cuối cùng nâng lên thành triết lý phát triển bền vững cho vùng Đông Bắc.